تغذیه سالم
آیا تعریف خاصی از تغذیه سالم وجود دارد؟
وقتی عبارت «سالم» را به عنوان پسوند برای تغذیه انتخاب می‌کنیم در اصل به تعریفی استاندارد و کلی اشاره داریم. ما غذا می‌خوریم که سیر شویم اما ما دو نوع سیری داریم. نوع اول سیری، «سیری شکمی» است. نوع دیگر سیری، «سیری سلولی» است. در این حالت، ما غذایی می‌خوریم که به درد انواع سلول‌های قلبی، مغزی، گوارشی، عضلانی و… بخورد و در اصل نیازهای آنها را برآورده کند. در اصل تغذیه سالم، تغذیه‌ای است که سیری سلولی را به همراه داشته باشد و کمترین میزان خروجی را شامل شود. ما غذاهایی را که می‌خوریم، از طریق عرق، ادرار و مدفوع دفع می‌کنیم. غذای حجیم و سنگین، دستگاه‌های دفع مربوطه را بیش از حد درگیر می‌کند. بنابراین تغذیه سالم تغذیه‌ای است که در آن تعادل غذایی به لحاظ حجم و دفع وجود داشته باشد.
منظور از تعادل غذایی چیست؟
این تعادل در دو وجهه است. یکی تعادل در ورودی و دیگری در خروجی. در اصل باید ورودی غذایی ما به قدری باشد که کمترین میزان خروجی را داشته باشد. غذاهای حجیم، خروجی زیادی دارند و این یک عدم تعادل است. وجهه دیگر تعادل غذایی، این است که گروه‌های غذایی چهارگانه اصلی در برنامه غذایی ما وجود داشته باشد و همه املاح و ویتامین‌ها و… در برنامه روزانه غذایی به بدن برسد. با تعریف تعادل غذایی به تعریف کلی تغذیه سالم هم می‌رسیم.
آیا تعریف تغذیه سالم در افراد مختلف با شرایط مختلف تعریف جداگانه‌ای دارد؟
بله؛ ما یک تعریف کلی و استاندارد از تغذیه سالم داریم. در این زمینه فاکتورهایی مانند جنس، سن، شرایط کاری و شرایط روحی افراد دخیل است.
تغذیه در افراد متفاوت
در برخی گروه‌های سنی لازم است املاح بیشتری به بدن برسد و در برخی گروه‌های سنی دیگر، نیاز به قند بیشتر می‌شود. همین طور این کم و زیاد شدن‌ها، بسته به جنس و نوع کار فرد و… هم تغییر می‌کند. بگذارید یک مثال بزنم. یک دختر بالغ نوجوان برای رشد سریع‌تر و مناسب، به میزان بیشتری پروتئین نیاز دارد تا بدنش بتواند آمادگی برای مادر شدن در آینده را پیدا کند. همان فرد وقتی به دوران حاملگی می‌رسد، به املاح و ویتامین‌های بیشتری نیاز پیدا می‌کند و باید در تغذیه‌اش این نیاز لحاظ شود و در دوران شیردهی ممکن است به میزان بیشتری قند احتیاج پیدا کند. پس تغذیه سالم در شرایط مختلف و در افراد مختلف، می‌تواند در جزئیات، تغییراتی داشته باشد. تغذیه ناسالم، عمدتاً از سبک زندگی غلط می‌آید.
چه راهکاری برای اینکه تغذیه سالم را جایگزین اشتباهات رایج غذایی کنیم، وجود دارد؟
ما برای انجام هر کاری که در آن تخصص نداریم، سراغ کارشناسش می‌رویم. مثلاً وقتی می‌خواهیم ساختمانی را بسازیم، سراغ یک مهندس می‌رویم تا او به ما مشورت دهد.
در زمینه تغذیه هم همین طور است. ما تغذیه ناسالم داریم و به سبک زندگی غلط ما مربوط است. باید به مشاور تغذیه مراجعه کنیم تا با توجه به سن و جنس و شرایط کاری و روحی و فیزیک بدنی‌مان رژیم داشته باشیم
برنامه غذایی که مشاوران تغذیه تدارک می‌بینند، چه ویژگی‌هایی دارد؟
در هر فردی شرایط برای برنامه غذایی متفاوت است. آنچه به شما به عنوان یک برنامه غذایی ارائه می‌شود، می‌تواند کاملاً با آنچه برای همسرتان مناسب است، تفاوت داشته باشد. ما برای برنامه غذایی افراد سالم از اصطلاح «سبد غذایی» استفاده می‌کنیم و همین اصطلاح درباره افراد بیمار به «رژیم غذایی» تغییر نام می‌دهد. سبد یا رژیم غذایی در جریان مشاوره تغذیه‌ای، معلوم می‌شود. بنابراین بهتر است افراد سراغ متخصص یا مشاور تغذیه بروند و سر خود تصمیم نگیرند که بدنشان به چه مواد غذایی و با چه حجمی نیاز دارد. مثلاً فردی که شغلش، فعالیت بدنی بالایی دارد، تغذیه‌ای متفاوت با فردی دارد که شغلش یک کار سنگین فکری است. با توجه به جمیع این ویژگی‌ها مشاور تغذیه به شما ترتیب غذایی می‌دهد.
ترتیب غذایی یعنی چه؟
ترتیب غذایی یعنی هرم بندی کردن مواد غذایی به ترتیب مورد نیاز بدن شما بر اساس شرایطتان. مثلاً فردی باید بیش از همه پروتئین دریافت کند و فردی دیگر به کربوهیدرات‌ها بیش از سایر گروه‌های غذایی نیاز دارد. در اصل ترتیب غذایی، اولویت بندی مواد غذایی بر اساس نیاز سلولی بدن شما با توجه به شرایط سنی و جنسی و کاری شماست.
چه افرادی می توانند از متخصص تغذیه کمک بگیرند؟
همه افراد در تمام گروه سنی از جوان تا پیر می توانند برای مشورت و تعیین برنامه غذایی سالم، درست و مفید از متخصص تغذیه کمک بگیرند. همچنین می توان برای گروه سنی کودکان برای بی اشتهایی و سوء تغذیه و… به متخصص تغذیه کودکان مراجعه کرد.
