اکسیژن خون
در واقع میزان اکسیژنی است که گلبول های قرمزخون آن را حمل می کنند.اکسیژن خون،گاز ضروری برای تولید انرژی در سلول‌ها از طریق فرایند اکسایش نقش دارد. هنگامی که افراد نفس می‌کشند، اکسیژن از هوا به ریه‌ها وارد می‌شود و در آنجا به خون متصل می‌شود. سپس این اکسیژن حمل‌ونقل می‌شود و در سطح سلول‌ها به دیگر اجزای بدن تحویل داده می‌شود تا در فرایند تولید انرژی شرکت کند. این فرایند با گاز کربن دی‌اکسید که در سلول‌ها تولید می‌شود و به عنوان پسماند ایجاد میکند، همراه است. در نهایت، خون با حمل گاز کربن دی‌اکسید به ریه‌ها بازمی‌گردد و از طریق تنفس به بیرون از بدن دفع می‌شود. این چرخه تنفسی باعث تأمین نیاز بدن به اکسیژن و انتقال گازهای زائد از بدن می‌شود.
اکسیژن خون را چگونه اندازه گیری کنیم؟
گاز خون سرخرگی
گاز خون سرخرگی یک آزمایش خون است که در آن سطح اکسیژن خون فرد اندازه گیری می شود. همچنین، این آزمایش می تواند سطح گازهای دیگر و همچنین pH خون وی را تعیین کند. آزمایش گاز خون سرخرگی بسیار دقیق اما روشی تهاجمی است.
پالس اُکسی‌متر
پالس اُکسی‌متر دستگاهی است که برای اندازه گیری مقدار اشباع اکسیژن خون استفاده می شود. این کار از طریق ارسال نور فروسرخ به مویرگ ها در انگشت دست، انگشت پا یا لاله گوش و اندازه گیری نور منعکس شده از گازها انجام می شود.
یک خوانش با استفاده از پالس اُکسی‌متر درصد اشباع اکسیژن مویرگی محیطی یا SpO2 را نشان می دهد. این آزمایش از پنجره خطای دو درصدی برخوردار است به این معنی که خوانش ممکن است دو درصد بیشتر یا کمتر از سطح واقعی باشد.
علائم سطوح پایین اکسیژن(هیپوکسمی)
هیپوکسیمی، کاهش میزان اکسیژن خون به ویژه در شریان‌ها است. هیپوکسیمی نشانهٔ مشکلی مرتبط با تنفس یا گردش خون است و ممکن است منجر به علائم مختلفی از جمله تنگی نفس شود.
- تنگی نفس
- سینه درد
- سردرگمی
- سردرد
- ضربان سریع قلب
- بی قراری
- سرگیجه
- فشار خون بالا
- عدم هماهنگی
- اختلالات بینایی
بالا بودن اکسیژن خون (مسمومیت اکسیژنی)
علایم و نشانه های مسمومیت از طریق اکسیژن
معمولا با یک احساس خارش در گلو، که در زمان دم شدیدتر بوده شروع شده که می تواند باعث بروز سرفه نیز گردد. بعد از چند ساعت قرارگیری در معرض اکسیژن خارش جای خود را به سوزش در پشت جناغ سینه داده، سرفه غیر قابل کنترل گردیده و تنگی نفس مانع کوچک ترین فعالیت خواهد شد. در افراد حساس، علایم اولیه مسمومیت می تواند به دنبال سه ساعت تنفس اکسیژن 100 درصد در فشار زیاد نمایان شود. معمولا نشانه های کمی در همراهی با مسمومیت ریوی وجود داشته، با این حال پیشرفت بیماری را می توان توسط اندازه گیری حجم ریوی که با افزایش مدت زمان تماس با اکسیژن، کاهش خواهد یافت، تحت بررسی قرار داد. بعد از حدود 10 ساعت تنفس 100 درصد در فشار ( آ تی آ2)، کاهش 10 درصد در حجم تنفس به وجود خواهد آمد.
در افراد سالم ، تنفس اکسیژن 100% به مدت 6 تا 12 ساعت منجر به تراکئوبرونشیت و کاهش ظرفیت حیاتی می شود .
برای کاهش صدمه وارده به نسج ریه باید میزان نسبت اکسیژن را از 60% کاهش داده و در حداقل ممکن نگه داریم یکی دیگر از روش ها تنفس داخل کیسه پلاستیکی است.
پرسنل پرستاری باید این مسئله را قبول کنند که اکسیژن در درمان بیمار ، رل دارو را دارد و دارو نباید سرخود و بدون تجویز پزشک مصرف شود .
دومین عارضه اکسیژن درمانی در سیستم عصبی مرکزی و به شکل تشنج (تونیک و کلونیک ) دیده می شود .
از این رو داشتن دستگاهی که سطح اکسیژن خون را نشان دهد بسیار حائز اهمیت است.
تنظیم سطح اکسیژن خون
در بسیاری از موارد افراد سالم نیز در معرض هیپوکسمی هستند که ناشی از سبک غلط زندگی است. استفاده از هوای تازه و پاک در مناطق آلوده شهرها امکان پذیر نیست و ماندن بیش از حد در فضای بسته منازل هم توصیه نمی‌شود. برای تمیز نگهداشتن هوای داخل منزل می‌توانید از تصفیه کننده‌های طبیعی و گیاهان آپارتمانی استفاده کنید و با راهکارهای ساده، کمبود اکسیژن را در خون جبران کنید.
ورزش کنید از سبزیجات به صورت مداوم و فراوان استفاده کنید سعی کنید از آنتی اکسیدان ها در رژیم غذایی خود بهره ببرید.
از میوه هایی نظیر:
– آووکادو
– انار
– کیوی
– انبه
– هلو
– آناناس
– توت‌ها
– انجیر و خرما
– مرکبات
سبزیجات شامل:
– چغندر
– هویج
– اسفناج
– سیر
– سیب زمینی شیرین
– لوبیا
– کلم بروکلی
– کاهو
همچنین مصرف لبنیات و حبوبات شما رو در داشتن سلامت قلب و عروق کمک میکند.
